Een familiebedrijf verkopen: Hoe doe je dat?

De verkoop van een familiebedrijf brengt vaak een emotionele lading met zich mee. Toch is het mogelijk om een familiebedrijf verkopen met een goed gevoel af te sluiten – indien alles goed geregeld is en de juiste koper wordt getroffen. Hoe het bedrijf verkopen van een familiebedrijf werkt en hoe je ervoor kunt zorgen dat je alles uit de verkoop haalt? Je leest hieronder de antwoorden waar jij naar op zoek bent!

Wanneer is een bedrijf een familiebedrijf?

Om te kunnen spreken van een familiebedrijf, dient het bedrijf voor meer dan 50% in het bezit te zijn van familieleden. Tevens is het belangrijk dat deze familieleden zelf ook daadwerkelijk de doorslaggevende factor vormen in het maken van beslissingen met betrekking tot de bedrijfsstrategie.

Een familiebedrijf moet er tevens aan voldoen, dat er minimaal twee leidinggevenden van de onderneming uit eenzelfde familie komen.

Voldoet jouw bedrijf niet aan één of meerdere van deze criteria? Dan kunnen we het geen familiebedrijf noemen en zal er dus ook geen proces kunnen worden gevolgd, dat normaal gesproken komt kijken bij een familiebedrijf overnemen of verkopen. 

Verschil tussen verkoop familiebedrijf en een andere bedrijfsverkoop?

Het verschil tussen de verkoop van een familiebedrijf en een andere bedrijfsovername, schuilt voornamelijk in de emotionele en relationele aspecten. Bij een familiebedrijf overnemen spelen de familiedynamiek, de emotionele bindingen en de voortzetting natuurlijk een grotere rol. Er is vanuit een familiebedrijf simpelweg vaak een sterkere betrokkenheid bij de bedrijfsvoering en de toekomst van het bedrijf. Ga je een ander bedrijf verkopen, dan ligt de focus vaak meer op de zakelijke en financiële aspecten, waar een familiebedrijf verkopen dus meer draait om een opvolgingsplanning, belangen van familieleden en het behoud van de bedrijfswaarden. 

De verkoop van een familiebedrijf vereist vaak een andere voorbereiding. Naast de standaard due diligence en de waardebepaling van het bedrijf, moet er rekening worden gehouden met de belangen van meerdere familieleden die mogelijk betrokken zijn bij het bedrijf. Dit kan leiden tot ingewikkelde interne onderhandelingen en de noodzaak om familieverhoudingen zorgvuldig te beheren om conflicten te vermijden.

In tegenstelling tot de verkoop van een familiebedrijf, is de verkoop van een niet-familiebedrijf vaak meer gericht op financiële en strategische overwegingen zonder de bijkomende emotionele lading.

Bedrijven die niet door familie worden geleid, hebben doorgaans een meer zakelijke benadering waarbij het primaire doel is om de maximale waarde voor de aandeelhouders te realiseren. Dit betekent dat de onderhandelingen vaak directer en minder emotioneel beladen zijn. Ook zijn de interne structuren meestal duidelijker en gestandaardiseerd, wat de overgang naar nieuwe eigenaren vergemakkelijkt en minder ruimte laat voor persoonlijke gevoelens en familiebelangen.

Tot slot hebben familiebedrijven vaak de mogelijkheid om strategisch te plannen voor fiscale voordelen door middel van verschillende structuren en regelingen. Bijvoorbeeld, door gebruik te maken van familietrusts of holdingstructuren kunnen eigenaars de belastingdruk verminderen en de controle over het bedrijf behouden tijdens de overdracht. Ook kunnen familieleden in verschillende mate betrokken worden bij de eigendom en het beheer van het bedrijf, wat verder kan helpen om fiscale lasten te spreiden en te optimaliseren. Deze strategieën vereisen echter zorgvuldige planning en advies van fiscale experts om ervoor te zorgen dat ze effectief en legaal zijn.

Waarom kiezen voor het verkopen van een familiebedrijf?

Als het bedrijf verkopen aan familie geen mogelijkheid is, dan heb je soms geen andere keuze dan het familiebedrijf te verkopen aan een ‘externe’ partij. Ondanks dat dit veel emoties op kan roepen, kan het ook een waardevolle keuze zijn, die bedrijfsgroei stimuleert. Zo kan een familiebedrijf verkopen bijvoorbeeld verstandig zijn als er sprake is van aandeelhouders die hun investeringen uit willen breiden of aandeelhouders die hun vermogen willen liquideren. Maar ook als je te sterke concurrentie op de markt ervaart of als je tegen een gebrek aan expansievermogen aanloopt, kan een familiebedrijf verkoop ervoor zorgen dat je toch de gewenste uitbreiding kunt realiseren.

Mogelijke kopers voor een familiebedrijf

Er bestaan verschillende partijen die interesse kunnen hebben in een familiebedrijf. Natuurlijk is het wel belangrijk dat jij als verkoper een goed gevoel hebt bij de koper. De mogelijke kopers voor een familiebedrijf zijn namelijk divers. We verdelen ze daarom even onder in een aantal hoofdgroepen:

• Familieleden: Het bedrijf verkopen aan familie heeft vanzelfsprekend vaak de voorkeur. Overname door kinderen, broers of zussen vindt bijvoorbeeld het meeste plaats. Op het moment dat er geen familieleden interesse hebben in een overname of beschikken over de juiste kwaliteiten, moet je echter verder zoeken. 
• Medewerkers: Als er medewerkers geïnteresseerd zijn in het overnemen van het familiebedrijf, kun je ook een MBO (management buy-out) opzetten. In dat geval ga je jouw bedrijf verkopen aan je personeel. Het huidige management of werkzame medewerker(s) neemt het bedrijf dan over. 
• Strategische kopers: Bedrijven die actief zijn in dezelfde sector als het familiebedrijf, of andere typen concurrenten, kunnen het familiebedrijf gebruiken om hun marktaandeel vergroten en meer kennis te bundelen. 
• Financiële investeerders: Investeringsfondsen of private equity firma’s die op zoek zijn naar een bedrijf waar ze waarde kunnen toevoegen om deze op de lange termijn met winst door te kunnen verkopen, kunnen ook zeker interesse hebben in een familiebedrijf. Hier moet je als verkoper natuurlijk wel een goed gevoel bij hebben, want jouw bedrijf verkopen aan private equity brengt vaak een hele andere (zakelijke) dynamiek dan je gewend bent.
• Particuliere kopers: Een ondernemer die een vliegende start wil maken met een lopend familiebedrijf, kan een buitenkans benutten door het bedrijf over te nemen. Met deze particuliere kopers is het veelal eenvoudiger om zeker te stellen dat de bedrijfscultuur en -waarden behouden worden.